Digitalisering volgend schooljaar verplicht vak?

Het is haalbaar en ook noodzakelijk om komend schooljaar het vak digitale geletterdheid verplicht te stellen op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Dat vindt brancheorganisatie NLdigital. Door langer te wachten loopt de kennisachterstand van leerlingen verder op. Het nieuw te vormen kabinet moet niet wachten tot 2023, het jaar waarin een nieuw curriculum wordt vastgesteld, maar het vak nu al verplicht stellen.

Met die boodschap schoof Lotte de Bruijn, voorzitter van NL-digital vorige week aan bij informateur Mariëtte Hamer. Samen met andere vertegenwoordigers van de Nederlandse ict-sector bracht ze het onderwerp onder de aandacht van het nieuw te vormen kabinet. Er moet nu meer ruimte komen voor digitalisering op scholen omdat de kennis en kunde van starters op de arbeidsmarkt straks onvoldoende aansluit bij de vergaand gedigitaliseerde samenleving, is de gedachte.

Haalbaar

Volgens De Bruijn is het een uitdaging, maar zeker ‘haalbaar’ om komend schooljaar al te starten met digitale vaardigheden in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs. ‘Ik wil er niet lichtzinnig over doen, maar we moeten die hete aardappel niet voor ons uit blijven schuiven, er moet nu een besluit over genomen worden.’

Ze wijst op omliggende landen die digitale geletterdheid al vastgelegd hebben in het onderwijsprogramma. Ook in Nederland liggen er volgens haar lespakketten klaar die zijn te implementeren. ‘Vanuit het onderwijs kan je blijven roepen dat we het niet gaan redden, maar we moeten samenwerken om dit te gaan halen. Nu gaan er miljoenen kinderen met een achterstand de arbeidsmarkt op.’

Van De Bruijn mag die kennis en kunde van digitalisering niet afhankelijk zijn van het aanbod van individuele scholen. Ze vindt dat iedereen toegang moet krijgen tot die digitale vaardigheden en niet alleen een select gezelschap. ‘Op school wordt nog steeds niet opgeleid om met het juiste gereedschap de arbeidsmarkt op te komen.’

Curriculumcommissie

Een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs laat weten dat er eerder al voorstellen gedaan zijn om Digitale geletterdheid op te nemen in de onderwijsdoelen voor alle leerlingen. ‘In januari heeft een wetenschappelijke curriculumcommissie advies gegeven om deze voorstellen door te ontwikkelen en in pilots uit te testen. Het is aan de Kamer en een nieuw kabinet om te besluiten hoe het vervolgtraject en de pilots er uit moeten komen te zien.’ Hij voelt, net als de ict-branche, de urgentie om dit te doen.

De woordvoerder wijst erop dat op veel scholen al vergelijkbare keuzevakken gegeven worden als informatica, programmeren of digitale vormgeving. ‘Bij het maken van de voorstellen is een netwerk opgebouwd waarin nog meer kennis en goede praktijken kunnen worden gedeeld. Dit netwerk zou nog beter benut kunnen worden.’

Of het praktisch haalbaar is om komend schooljaar te starten met het verplichte vak digitale geletterdheid trekt hij in twijfel. ‘Het inhoudelijk traject, het wetgevingstraject en ook de praktische implementatie op scholen zijn niet zomaar geregeld. Het kost tijd om dat goed voor te bereiden, zoals goede bij- en nascholing van docenten, een aanpassing en verspreiding van leermiddelen en ontwikkeltijd voor docenten om zich voor te kunnen bereiden.’

Wat houdt digitale geletterdheid in?

In het herziene curriculum, dat in 2023 wordt ingevoerd, zijn zes thema’s uitgewerkt rondom digitalisering die voor een groot deel een plek krijgen binnen andere leergebieden. Het gaat om data en informatie, veiligheid en privacy, de werking en het (creatieve) gebruik van digitalisering, digitale communicatie en samenwerking, digitaal burgerschap en de digitale economie. Naast technische vaardigheden is er dus ook veel aandacht voor ethische en maatschappelijk ontwikkeling. [zie uitlegvideo]. 

Volgens De Bruijn is het vaak voor mensen nog onduidelijk wat digitale geletterdheid inhoudt. ‘We hebben het er niet over dat een kind leert swipen. Het gaat om mediawijsheid, zoals bij het onderscheiden van nepnieuws. Maar ook om informatiekunde, kennis van hard- en software, het begrijpen van de werking van algoritmes en iets dat online wordt gepost niet zomaar verdwijnt.’ Of het nou gaat om iemand die in de zorg gaat werken, een eigen bedrijf start of met duurzaamheid bezig is, volgens De Bruijn vormt digitalisering steeds vaker een belangrijke basis.’