BLOG – De laatste jaren maakte Nederland een gestage groei door op het gebied van arbeidsparticipatie. Echter, recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) tonen aan dat deze groei tot stilstand komt, wat overeenkomt met een verslechterd economisch klimaat. In de eerste maanden van 2024 bleef het aantal werkenden relatief stabiel, terwijl de werkloosheid licht toenam.
Volgens gegevens van het CBS had in maart 2024 bijna driekwart van de mensen tussen 15 en 75 jaar betaald werk. Hoewel de werkloosheid nog steeds op een laag niveau blijft met 3,6 procent, is de recente trend van toenemende werkloosheid een zorgwekkende ontwikkeling. De groei van het aantal werkenden lijkt te stagneren, wat kan wijzen op uitdagingen op de arbeidsmarkt.
Een interessante dynamiek is te zien in de niet-beroepsbevolking, die niet verder is afgenomen in de eerste maanden van 2024. Deze groep omvat voornamelijk mensen die met pensioen zijn of niet kunnen werken door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Hoewel deze groep sinds de coronacrisis is afgenomen, bleef deze in het begin van 2024 stabiel.
Uit gegevens van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) blijkt dat het aantal lopende WW-uitkeringen eind maart 2024 licht toenam, voornamelijk in sectoren zoals de metaalindustrie en de voedings- en genotmiddelenindustrie. Deze stijging kan duiden op uitdagingen in specifieke branches die worden beïnvloed door economische en technologische veranderingen.
Bron: CBS, ‘Arbeidsparticipatie niet verder toegenomen’
Exponentieel
In Nederland heeft de opkomst van ai de afgelopen jaren een groeiende impact gehad op de arbeidsmarkt. Deze technologie, die exponentieel evolueert, biedt zowel kansen als uitdagingen voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid. Sectoren zoals de metaalindustrie en de voedings- en genotmiddelenindustrie hebben een stijging gezien in het aantal lopende ww-uitkeringen, wat kan duiden op de impact van economische en technologische veranderingen. Ai heeft dus een aanzienlijke impact in veel sectoren in Nederland. Taken die voorheen door mensen werden uitgevoerd, worden steeds vaker overgenomen door ai, wat leidt tot een verschuiving in de aard van werk. Klantenservice is een van de gebieden waar ai snel terrein wint, met chatbots en virtuele assistenten die klantvragen kunnen beantwoorden en problemen kunnen oplossen zonder menselijke tussenkomst. Ook in administratieve taken, data-analyse, productie, transport en logistiek, financiële dienstverlening en zelfs creatieve taken zien we een groeiende invloed van ai.
Hoewel er een perceptie bestaat dat it-banen minder hard worden geraakt door de opkomst van ai, tonen voorbeelden het tegendeel aan. Softwareontwikkeling, it-ondersteuning, cybersecurity, data-analyse en andere it-gerelateerde functies worden ook in rap tempo beïnvloed door ai, waarbij technologieën zoals chatbots, geautomatiseerde systemen en algoritmen steeds meer taken overnemen van mensen. Dit onderstreept de noodzaak voor werknemers om zich aan te passen aan de veranderende arbeidsmarkt en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen die relevant zijn in het tijdperk van ai.
Juiste scholing
Het belang van de juiste scholing wordt nog eens benadrukt door recente ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, zoals gerapporteerd door het UWV. Werkgevers ervaren nog steeds een grote krapte op de arbeidsmarkt, wat leidt tot maatregelen zoals het behoud van personeel en het aannemen van kandidaten die nog opgeleid moeten worden. In een dergelijke omgeving is het essentieel dat werknemers beschikken over de juiste vaardigheden en kwalificaties om concurrerend te blijven op de arbeidsmarkt. Scholing is cruciaal om werknemers in staat te stellen zich aan te passen aan veranderende eisen en om nieuwe carrièremogelijkheden te verkennen. Werknemers die beschikken over up-to-date vaardigheden hebben een grotere kans om hun positie op de arbeidsmarkt te behouden en zich verder te ontwikkelen in hun loopbaan. Daarom is het zaak dat zowel werkgevers als werknemers investeren in continue scholing en ontwikkeling om de uitdagingen en kansen van de moderne arbeidsmarkt het hoofd te bieden.
Een rapport over de toekomst van banen (‘The Future of Jobs Report 2023‘), uitgevoerd door het World Economic Forum, werpt een diepgaande blik op de evolutie van banen en vaardigheden in de komende vijf jaar. Dit wereldomvattende onderzoek biedt inzichten in de veranderende arbeidsmarktlandschap en de impact van technologische en sociaal-economische trends. In Nederland kunnen we deze bevindingen inzetten als leidraad om te begrijpen hoe onze eigen arbeidsmarkt zal evolueren en welke maatregelen nodig zijn om werknemers voor te bereiden op de toekomstige uitdagingen en kansen. In dit onderzoek is een onmisbare trend onderzocht: welke specifieke beroepen zullen verloren gaan als gevolg van de opkomst van technologie?
De tabel hieronder weerspiegelt de bevindingen en illustreert de verwachte veranderingen in de arbeidsmarkt.
Bron: World Economic Forum, The Future of Jobs Report 2023
Hoewel ai veelbelovende kansen biedt voor groei en innovatie, is het van vitaal belang om de negatieve impact ervan te erkennen en maatregelen te nemen om deze te adresseren. Door samen te werken en een inclusieve benadering van ai-adoptie te volgen, kunnen we in Nederland ervoor zorgen dat de voordelen van deze technologie worden gerealiseerd zonder de sociale en economische stabiliteit in gevaar te brengen.