Veilig een digitale toets afnemen met civiel effect? (slagen, zakken, overgaan, vervolgonderwijs) Zorg dat de technische ict-randvoorwaarden op orde zijn. Wat is belangrijk en wat zijn de valkuilen? 

Digitale toetsen worden steeds vaker ingezet op school. Van eenvoudige formatieve quizjes, zoals Kahoot en Quizlet, tot toetsen via programma's als Wintoets, Quayn of Leanbeat. Ook de eindtoets voor groep 8 wordt steeds vaker digitaal afgenomen.

Door het vrijgeven van de 'markt' voor eindtoetsen, onder regie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), bieden partijen als Diataal, AMN en A-VISION de eindtoets digitaal aan. CvTE biedt de eindtoets digitaal en adaptief aan. Scholen vragen zich steeds vaker af hoe je digitaal betrouwbaar toetst. Juist tijdens deze belangrijke toetsmomenten mag er niets misgaan! Dit artikel beperkt zich tot de technische randvoorwaarden om veilig, zonder verstoringen digitaal te kunnen toetsen.

Om veilig digitaal te toetsen is nogal wat nodig, zoals een snelle en veilige internettoegang, voldoende devices en betrouwbare wifi of netwerkaansluitingen. Ook is informatiebeveiliging belangrijk en de software moet werken op de devices.

Verantwoorde afweging tussen toets, device en infrastructuur

Scholen kunnen centraal devices inkopen voor gebruik in de klas (vaak allemaal dezelfde devices) of leerlingen nemen zelf hun device mee (Bring Your Own Device of BYOD). Welke devices in gebruik zijn op school, heeft invloed op de keuze voor toetssoftware – of andersom als je nog geen keuze hebt gemaakt over de devices en de toetssoftware al hebt gekozen. 

Overweeg in ieder geval of jouw devicebeleid aansluit op de softwarevereisten. Het kan gaan om nuances, maar als je nieuwe chromebooks niet matchen met een toets die een lokaal geïnstalleerd programma vereist, kan je niet toetsen. Maar steeds vaker wordt een toets ook via internet aangeboden.

Wat je uiteindelijk kiest, hangt samen met de inrichting van de ict. Als je voornamelijk in de cloud werkt, ligt de keuze voor lokaal te installeren toetsproducten niet voor de hand. Als het gaat om technische functionaliteiten zoals kiosk mode, het blokkeren van alle andere programma's tijdens het maken van de toets, zijn er verschillen. Dit is meestal afhankelijk van je devices en de beheermogelijkheden.

Goede voorbereiding en informatiebeveiliging erg belangrijk

Tijdens het afnemen van een digitale toets is het belangrijk dat er niets mis gaat, bijvoorbeeld de internetverbinding die wegvalt. Vergelijk het met het uitvallen van de verwarming in het toetslokaal op een koude dag, terwijl je een papieren toets afneemt. De omstandigheden voor het afnemen van een papieren toets zijn dan niet optimaal. Het wegvallen van een internetverbinding tijdens het afnemen van een digitale toets heeft hetzelfde effect.

Tijdens de voorbereiding kun je al veel afdekken, zoals:

• de beschikbaarheid en de snelheid van de internetverbinding;
• van tevoren testen of de devices goed te gebruiken zijn met de toetssoftware;
• checken of de inloggegevens beschikbaar zijn. 

Ga veilig en zorgvuldig om met toetsresultaten

Ook is het belangrijk dat de informatiebeveiliging op school en de privacy van de leerlingen in orde is. Zowel tijdens het maken van de toets, als bij het uitwisselen van de resultaten in bijvoorbeeld het leerlingvolgsysteem. Leveranciers van ict-middelen moeten ook voldoen aan wet- en regelgeving op dit gebied.

Belangrijke aandachtspunten voor informatiebeveiliging en privacy (IBP):

• Is de internetomgeving van de school veilig genoeg om digitale toetsen af te nemen? Denk aan DDoS-aanvallen door leerlingen die het hele systeem van de school platleggen waardoor (tijdelijk) het netwerk niet beschikbaar is.
• Is de software van de leverancier voldoende beschermd tegen cyberaanvallen? Denk aan het uitlekken van toetsvragen of het vervalsen van resultaten. Vaak hebben leveranciers dit uitvoerig getest en kunnen ze precies aangeven aan welke certificering ze voldoen en waarom dit belangrijk is.
• Hoe gaat de software en de leverancier om met leerlinggegevens? Welke gegevens worden precies vastgelegd en waarom? Waar staan deze gegevens opgeslagen? Hoe goed is de opslag beveiligd? Wie is er eigenaar van die gegevens? Worden gegevens uitgewisseld met andere systemen en zo ja, gebeurt dit op een veilige manier (bijvoorbeeld door het gebruik van pseudoniemen)? Maak hier duidelijke afspraken over met de leverancier.