Scholen mogen van de regering nog open blijven, maar dit zou nog kunnen veranderen. Daarom is het zaak om een goed plan op te zetten waarin de effecten van het corona-virus beperkt blijven. 

Waar we enkele tips hebben gegeven om onderwijs op afstand te faciliteren, gaan we er nu dieper op in, met specifiek de focus op het voortgezet onderwijs. Wat doe je als je te maken krijgt met lesuitval? Hoe kun je ICT inzetten om bijvoorbeeld toetsen af te nemen? Laten we voorop stellen dat digitaal lesgeven geen vervanger is voor de ervaring van contactonderwijs en slechts moet worden gezien als alternatief wanneer het niet anders kan.

1.   Maak een inventarisatie

Het is van belang om een inventarisatie te maken of leerlingen en docenten vanuit huis kunnen inloggen en bij alle benodigde leermiddelen kunnen komen. Kunnen leerlingen bijvoorbeeld aan de slag met eigen apparatuur of moeten er laptops worden uitgeleend?

Het is zaak dat elke leerling en docent vaardig is in het werken met deze elektronische omgeving. Uitlegfilmpjes zijn een laagdrempelige manier om dit te realiseren. Het kan handig zijn om collega’s of leerlingen aan te wijzen die andere kunnen helpen wanneer iemand er thuis niet uitkomt.

2.   Maak een digitale ontmoetingsplek

Wanneer leerlingen en/of leraren thuiszitten of scholen helemaal worden gesloten, is het nuttig om een online ontmoetingsplek te organiseren. Vaak maken scholen al gebruik van een elektronische leeromgeving, of ELO. Hierin kunnen leraren en leerlingen communiceren en collaboreren. Dit biedt de mogelijkheid voor docenten om huiswerkopdrachten, lesmaterialen, bronnen en instructiefilmpjes met leerlingen te delen.

Vaak bieden verschillende cloud omgevingen, zoals Office365 en G-Suite ruimere dienstverlening aan in verband met het virus, wanneer het om educatie gaat. Hierdoor kan het laagdrempeliger zijn om lessen op te nemen en te delen. Overleg met collega’s zodat er een duidelijke en uniforme oplossing komt.

3.   Welke online digitale leermiddelen?

Allereerst dient er te worden gekeken naar de huidige digitale leermiddelen. Kunnen deze gebruikt worden op afstand? En kan de leverancier of uitgever eventueel worden ingeschakeld om dit mogelijk te maken?

Daarnaast zijn er een groot aantal andere online leermiddelen beschikbaar die kunnen worden ingezet. Denk bijvoorbeeld aan Wikiwijs.  Hier kan veel ondersteunend materiaal gevonden worden. Wel is het van belang om te kijken naar de wijze waarop deze leermiddelen aansluiten bij de methodes.

Er zijn veel tools beschikbaar die kunnen worden ingezet voor verschillende doeleinden zoals het ophalen van voorkennis of formatieve evaluatie. Kijk altijd goed, wanneer je tools of apps inzet, of deze voldoen aan het schoolbeleid met betrekking tot privacy en gegevensbescherming.

4.   Hoe geef je het beste instructies aan de klas?

Om leerlingen op afstand te onderwijzen zijn er verschillende tools, gericht op communicatie met grote groepen. De makkelijkste manier is om een videoconference te starten met een groepje leerlingen. Dit kan via mogelijkheden die Microsoft en Google bieden. Het nadeel hiervan is dat iedereen door elkaar kan gaan praten, wat net zo funest is als wanneer het in de klas gebeurt.

Het is ook mogelijk om instructies op te nemen of te streamen met behulp van een webcam, smartphone en verschillende programma’s. Zo kunnen leerlingen zelfstandig aan de slag via blended learning.

5.   Hoe toets je je leerlingen?

Op afstand toetsen is meestal niet zo eenvoudig. Leerlingen kunnen met elkaar chatten, appen of mailen om samen te werken. Toch zijn er manieren om leerlingen te toetsen zonder dat er toezicht wordt gehouden. Denk bijvoorbeeld aan het maken van portfolio’s. De resultaten hiervan kun je goed gebruiken om het niveau van leerlingen in te schatten en het leerproces te kunnen ondersteunen.

6.   Bereid je goed voor

Het is nog maar de vraag of het coronavirus consequenties zal hebben voor het onderwijs in Nederland. Maar mocht het gebeuren, zou het eigenlijk geen verrassing moeten zijn. Aanbevolen wordt om een team samen te stellen die alvast kan nadenken over een plan en hier invulling aan kan geven.

Met een goed plan kan de impact van een gesloten school geminimaliseerd worden.