Leen Shames

Docenten recenseren voor Vives Magazine eduware rechtstreeks uit de praktijk. Deze maand aandacht voor de nieuwe dansapplicatie The Statement, ontwikkeld door het Nederlands Dans Theater, ter bevordering van de kunstzinnige vorming in het primair onderwijs.

The Statement

Nederlands Dans Theater (NDT) heeft ter bevordering van de kunstzinnige vorming voor het primair onderwijs inmiddels drie dansapplicaties ontwikkeld. We spreken met Desirée Veraart, die voor NDT de onderwijsactiviteiten talentontwikkeling en educatie coördineert: “Een van de kerndoelen voor het basisonderwijs luidt: leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Dat is een hele mond vol. Leerkrachten basisonderwijs hebben weinig tijd om zich in cultuuronderwijs te verdiepen of bijvoorbeeld een dansles te ontwikkelen. Daarom is er grote behoefte aan bruikbaar lesmateriaal dat leerkrachten in staat stelt om op een leuke, toegankelijke en geïnspireerde manier lessen kunst en cultuur te geven.”

“Met het ontwikkelen van onze dansapplicaties geven wij leerkrachten lesmateriaal in handen om, wat betreft moderne dans en beweging, hierbij aan te sluiten. Onze missie is om zoveel mogelijk kinderen op een laagdrempelige manier via de digitale applicaties met moderne dans en NDT in aanraking te brengen. Begin dit jaar hebben we onze derde dansapplicatie The Statement gelanceerd voor de groepen 7 en 8. De app is in samenwerking met NDT ontwikkeld door developer Kiss the Frog en vormgever Studio Beige. De vierde applicatie is in ontwikkeling voor de groepen 1 en 2 ”, aldus een bevlogen Veraart.

Na registratie van mijn school ontvang ik de inlogcodes voor de drie beschikbare dansapplicaties van NDT. Aan het gebruik van de apps zijn geen kosten verbonden. The Statement is gemaakt voor leerlingen van de bovenbouw. Na het starten van de app krijg ik als leerkracht uitleg hoe het lesmateriaal in te zetten en lestips. Ik start met het bekijken van de 20 minuten durende video van de The Statement. Ik kende deze dansvoorstelling niet, maar ik word direct gegrepen door de stoere, energieke bewegingen en dit aanstekelijke bewegingstheater. Het stuk biedt voor leerlingen van de bovenbouw naar mijn mening voldoende zeggingskracht en verbeelding. De app is onderverdeeld in vier thema’s: communiceren, lichaamstaal, samenwerken en beïnvloeden. Er is een vaste volgorde waarin de thema’s en bijbehorende opdrachten uitgevoerd worden. Elk thema bevat de volgende vier activiteiten:

• KIJK: Leerlingen kijken naar fragmenten uit de voorstelling The Statement. Bij deze fragmenten horen vragen om het kijken te begeleiden.
• DOE: Leerlingen dansen mee met de videofragmenten. Deze korte dansfragmenten zijn geïnspireerd op The Statement. De bewegingen zijn aangepast naar het niveau van de leerlingen, zodat deze goed te volgen zijn en kunnen worden nagedaan.
• MAAK: Leerlingen maken zelf een dans. Eerst spelen zij met beeldfragmenten en danscomposities uit de app (experimenteer), voegen daar muziek aan toe en vervolgens voeren zij ook hun zelfgemaakte danscompositie uit (beweeg).
• VERTEL: Leerlingen reflecteren op een (burgerschaps-) thema. Aan de hand van speelse opdrachten discussiëren zij en delen hun kennis, ervaring en mening.

In de beheerpagina kan ik klassen aanmaken en alle thema’s en opdrachten verkennen. De stap voor stap instructies voor mijn leerlingen zijn duidelijk en ik heb hier geen verdere voorbereiding aan. Alle opdrachten, ook de dansopdrachten, kunnen direct uitgevoerd worden in de klas. Ik gebruik het digibord, maar ook kunnen groepjes leerlingen vanaf een device werken, de instructies volgen en de opdrachten uitvoeren. De doe- en maakopdrachten spreken mijn leerlingen het meeste aan. Vooral de experimenteer opdrachten zijn mooi vormgegeven: door te schuiven met fragmenten maken de leerlingen hun eigen beweegcomposities om deze vervolgens zelf uit te voeren naar eigen interpretatie. Prachtig om te zien hoe de verscheidenheid aan dansbewegingen en de daarbij horende emoties inspirerend werken voor deze bovenbouw leerlingen.

Conclusie

De dansapplicatie The Statement biedt gevarieerd lesmateriaal om kunstzinnige vorming in dansen en bewegen op een laagdrempelige manier aan te bieden aan leerlingen in de bovenbouw. Als leerkracht hoef je niets voor te bereiden en de app zit vol met duidelijke stap voor stap instructies en inspirerende opdrachten. Nederlands Dans Theater laat op deze wijze het primair onderwijs op een mooie en spannende manier kennis maken met moderne dans en haar repertoire. Ook in de onderbouw van het voortgezet onderwijs kan deze app uitstekend worden gebruikt. Voor de groepen 3 en 4 is in 2018 de app Parade ontwikkeld en voor de groepen 5 en 6 in 2020 Dreamplay. Beide apps zijn volgens dezelfde didactische opzet als The Statement vormgegeven. Momenteel werkt NDT aan de vierde app voor de groepen 1 en 2. Scholen die cultuureducatie een warm hart toedragen raad ik aan de volledige gratis te gebruiken apps aan te vragen. Zo kom je als school op een creatieve wijze in beweging. Doen!

Illustraties 

De NDT dansapplicatie Dreamplay voor de groepen 5 en 6.	Fotograaf Rahi Rezvani: Fragment uit de voorstelling The Statement uitgevoerd door Nederlands Dans Theater in een choreografie van Crystal Pite.	De verschillende onderdelen en opdrachten bij het thema Communiceren.
Voorbeeld van een opdracht: experimenteer in het samenstellen van een eigen danscompositie, voeg muziek toe en voer uit.	Voorbeeld van een stap voor stap instructie: leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag en als leerkracht heb je geen voorbereiding.	De NDT dansapplicatie Parade voor de groepen 3 en 4.

Crystal Pite

The Statement is een dansstuk van de Canadese choreografe Crystal Pite. In 1970 werd Pite geboren in Canada. Toen zij vier jaar oud was, ging ze naar een kleine balletschool. Ze leerde veel verschillende dansstijlen: klassiek ballet als basis, maar ook jazz, tap en musical. Toen ze ouder werd, kreeg ze naast het dansen steeds  meer plezier in choreograferen. Ze ontwikkelde een eigen bewegingsstijl die we ook nu nog duidelijk in haar werk kunnen herkennen. Op haar achttiende sloeg zij haar vleugels uit en startte zij als danser bij een Canadees gezelschap. Niet veel later maakte ze internationaal carrière.

Fotograaf Michael Slobodian
Canadese choreografe Crystal Pite van The Statement.

In 2001 richtte ze haar eigen gezelschap Kidd Pivot op. Sinds 2008 is Crystal een vaste gastchoreograaf van Nederlands Dans Theater. Dit betekent dat zij geregeld nieuwe choreografieën voor het gezelschap maakt.

Moderne Dans

Fotograaf Rahi Rezvani

Moderne dans is een heel breed begrip. Om het te introduceren in de klas kunnen de volgende kenmerken genoemd worden:

• Moderne dans kan allerlei vormen aannemen. De manier van bewegen is vrij en kan gebaseerd zijn op dagelijkse bewegingen zoals lopen, rennen, stoppen of springen. Bij het bewegen wordt ook de vloer gebruikt om bijvoorbeeld te rollen, te vallen en weer op te staan.
• In moderne dans staan de gevoelens van personages of een thema centraal. Het lichaam is een instrument om gevoelens en emoties uit te drukken en daarmee een verhaal te vertellen of sfeer neer te zetten.
• Bij de kostuums en aankleding van het toneel (het decor) kunnen allerlei verschillende stijlen voorkomen. Dit is vaak afgestemd op het thema van het dansstuk. Ook kunnen alle soorten muziek worden gebruikt, zowel moderne als klassieke muziek. Er kan zelfs met een ander soort geluid dan muziek worden gedanst (zoals de regen of een tikkende klok), of in stilte.
• Een modern dansstuk noemen we een choreografie. Degene die de choreografie maakt, heet de choreograaf.

Vier danselementen

In de moderne dans zijn er vier zogenaamde danselementen: lichaam, tijd, kracht en ruimte. Dit zijn de ingrediënten waarmee je beweging kunt vormgeven. In de dansapplicaties van Nederlands Dans Theater worden leerlingen gestimuleerd met deze elementen te variëren. Op deze manier experimenteren ze met verschillende manieren waarop ze bewegingen vorm kunnen geven en ervaren ze welk effect dat heeft op hoe de beweging eruitziet en hoe het voelt. Denk aan:

• Je kunt met je hele lichaam bewegen of alleen met een deel.
• Je lichaam kan verschillende vormen maken.
• Je kunt bewegen op de plaats of bewegen door de ruimte.
• Je kunt spelen met jouw plaats in de ruimte terwijl je danst en varieert in welke richting of via welke route je danst.
• Je kunt je bewegingen laten variëren in tijd door te spelen met het tempo, de duur of het ritme.
• Je kunt spelen met de (spier-/zwaarte-) kracht die je voelt en gebruikt tijdens het