Augustus 2008. Daar staat-ie dan, op het plein voor het Christelijk Gymnasium Utrecht: Overvechts jochie Redouan El Yaakoubi, brugpieper. Onwennig, onvoorbereid, alleen. Langs hem heen lopen z’n aanstaande klasgenoten in tweetallen of kleine groepjes het imposante schoolgebouw binnen. Natuurlijk zijn ook zij onder de indruk en een tikje zenuwachtig. Maar zij zien wat bekende gezichten. Zij zijn voorbereid. Zij waren hier al eerder; zij hebben het gebouw verkend op de open dag die ze met hun ouders bezochten. Zij noemen de school al liefkozend ‘CGU, locatie Diac’. Zij hebben proeflesjes natuurkunde, Latijn en Grieks gehad. En sommigen hoorden van hun oudere broer of zus verhalen over strenge en aardige docenten. Hij niet. Hij is hier voor het eerst.

 

Foto: Herman Dingler – Excelsior Rotterdam

 

“Redouan kan best goed leren, hij mag naar vmbo-tl of havo”, zo klonk het jarenlang. Tot zijn Cito-uitslag kwam; die score van 548 was volkomen onverwacht. Daarmee kon hij naar het allerhoogste niveau, het gymnasium – en dat ging hij doen ook. Niet dat hij iemand kende die daarop had gezeten. Maar hij was wel gewend om hoog te mikken in het leven. Hij was ook niet voor niets de jongste speler in zijn D1-voetbalelftal.

Daar op het schoolplein ziet hij nog een verschil tussen hemzelf en de anderen: hij is zowat de enige van Marokkaanse afkomst. ‘Dit gaat niet makkelijk worden; maar toch hóór ik hier.’ Redouan haalt diep adem en met een gevoel alsof hij in het diepe springt van een onverwarmd zwembad, stapt hij over de drempel.

 

Inmiddels is Redouan El Yaakoubi 25 jaar oud en profvoetballer (centrale verdediger en aanvoerder) bij Excelsior Rotterdam. Hij is rolmodel voor de kinderen in ‘zijn’ Overvecht, waar hij is blijven wonen. Zijn schoolervaringen heeft hij doordacht, geanalyseerd en gebruikt om stichting Durf te Dromen op te zetten. “Ik wil aan de huidige generatie kinderen geven wat ikzelf destijds op school en in mijn omgeving ben tekortgekomen. Zodat zij vol zelfvertrouwen ook hoog durven – en kunnen – mikken om hun dromen waar te maken.”

 

Beeld: Jeremy Flohr

 

Buitenstaander

Oktober 2021. Redouan: “Mijn voorgevoel van de eerste schooldag klopte: mijn schooltijd op het CGU was bepaald niet gemakkelijk. Ik was en bleef een buitenstaander in deze witte bubbel, ik was in zoveel opzichten anders. Aansluiting vond ik nauwelijks, ik moest me op eigen kracht door deze jaren knokken. Dat kostte me veel discipline en doorzettingsvermogen, en lange nachten doorwerken. Uiteindelijk heeft dit me ook een boost gegeven voor mijn ontwikkeling: ik ben mentaalp heel sterk geworden. Het inhoudelijke heeft me enorm veel gebracht: filosofie, oude culturen, leren begrijpen hoe talen in elkaar zitten. En als allerbelangrijkste: leren reflecteren en kritisch kijken naar alles wat je aan het doen bent. Mijn diloma is goud waard – al bood iemand me een miljoen…”

 

Steeds kleiner

“De meeste docenten richtten zich voornamelijk op de inhoud en het niveau van hun lessen. Heel belangrijk natuurlijk, maar ze vergaten daarbij soms om te investeren in de leerling als mens, om te investeren in de relatie. Ik werd bijvoorbeeld veel gecorrigeerd op mijn grammatica, mijn zinsbouw, mijn manier van spreken. Keer op keer op keer op keer werd ik gewezen op wat anders moest. Dat was ongetwijfeld positief bedoeld. En uiteindelijk heb ik er veel profijt van gehad: ik ben nu prima in staat om me in correct Nederlands uit te drukken. Maar op dat moment zelf vond ik het heel onprettig. Het was of ik het nooit goed deed, ik voelde me steeds kleiner worden. Dat bevordert het leren natuurlijk niet.”

 

Uitgenodigd

“Een paar docenten lieten mij wel duidelijk merken dat ik erbij hoorde, dat ik een leerling was van deze school, dat ik waarde had en ertoe dééd, dat ik gezien werd. In hun lessen ging het leren makkelijker. Mijn favoriete docent betrok me echt bij het gesprek tijdens zijn lessen geschiedenis en maatschappijleer. Hij nodigde me uit om mijn zegje te doen, hij gaf me het gevoel dat mijn inbreng belangrijk was om naar te luisteren, hij nam mijn antwoorden serieus en ging erop in. Na de les kwam hij soms naar me toe om een praatje te maken: ‘Hoe gaat het met jou?’ Hem bracht ik altijd een bord koekjes als het Suikerfeest was, dat deed ik echt niet bij iedereen.”

 

Beeld: RTV Utrecht

Ouders

“Mijn ouders zijn op latere leeftijd naar Nederland gekomen en spreken de taal nauwelijks. Ze hebben zelf weinig onderwijs gehad. Dus toen ik natuurkunde, Latijn en Grieks kreeg, konden ze me daar niet bij helpen. Niemand in mijn omgeving trouwens: mijn oudere zus deed vmbo-tl en op de voetbalclub ging het alleen over voetbal. Mijn ouders vonden het altijd wel heel belangrijk dat ik het goed deed op school, ze stimuleerden mij om goed te presteren. En toen ik een nacht lang door moest leren voor een belangrijke toets Grieks, bleef mijn moeder met mij wakker om me te ondersteunen. Mijn ouders zijn maar een enkele keer op school geweest voor een ouderavond of een rapportgesprek. Het was te ver van hun wereld, ze snapten het onderwijssysteem niet goed, ze voelden zich niet echt uitgenodigd en ze waren de taal niet machtig. Bovendien dachten ze dat hun aanwezigheid niet nodig was zolang mijn cijfers goed waren. Dat zie je bij hun hele generatie, dat aandacht voor de sociaal-emotionele kant ‘taboe’ is. Natuurlijk waren ze wel – supertrots en emotioneel – bij mijn diploma-uitreiking.”

 

Analyse

“Ik heb de afgelopen jaren mijn eigen jeugd geanalyseerd: wat heeft mijn ontwikkeling versterkt, wat heeft die juist geremd, wat had beter anders gekund? Op basis daarvan heb ik een programma ontwikkeld voor de huidige generatie kinderen en jongeren in wijken zoals Overvecht.

Ik kwam op drie belangrijke aspecten:

• Wat ik thuis en in de opvoeding tekort ben gekomen (niet in liefde en steun, maar qua inhoud). Veel kinderen van nu groeien op in een vergelijkbare situatie als de mijne destijds.
• Wat ik tekortgekomen ben tijdens de overgang van de basisschool naar het gymnasium en op het CGU zelf. Categorale gymnasia zijn ook in 2021 nog een wit bolwerk. Kinderen met een andere etnische achtergrond redden het daar nog steeds vaak niet – en dat heeft niets te maken met hun intelligentie of talenten.
• De omgevingsfactoren van de wijk. Ik hou echt van Overvecht en vind het vervelend dat in de berichtgeving de positieve kanten vaak onderbelicht blijven. Maar kinderen in wijken als deze hebben het niet altijd makkelijk, ze zien werkloosheid en gezondheidsproblemen om zich heen. Ze dragen vaak veel verantwoordelijkheid: ze zijn mantelzorger, opvoeder van broertjes en zusjes, en tolk voor hun ouders bij belangrijke gesprekken.”

 

Eigen programma

“Op basis van deze analyse en van bezoeken aan allerlei initiatieven in het hele land, werkte ik in 2,5 jaar tijd een programma uit. In het voorjaar van 2020 zette ik – samen met een groepje jonge mensen uit mijn omgeving – stichting Durf te Dromen op. Tijdens de scholensluiting wegens corona mochten wij gelukkig doordraaien, omdat onze groep kinderen te typeren is als ‘kwetsbaar’. De grootste winst bij deelnemende kinderen zit in het sociaal-emotionele, in persoonlijke groei en ontwikkeling. We zien kinderen die jarenlang weinig durfden zeggen in een groep, die nu bijna niet meer kunnen ophouden met praten. Ze voelen zich zelfverzekerder en vrijer, ze durven meer van zichzelf te laten zien. En ik hoor vaak terug dat de cijfers op school ook verbeteren.”

 

Foto: Ebru Aydin

 

Olievlek

“Ons concept slaat aan; inmiddels komen 260 kinderen van groep 3 po tot klas 6 vo wekelijks naar buurthuizen in Overvecht, Lombok en Leidsche Rijn. Voor de lessen en de begeleiding kunnen we rekenen op 75 vrijwilligers (van 17 tot 65+). Zo leuk, ook mijn ouders zijn vrijwilliger. Ze vangen tijdens de lesmiddagen en -avonden andere ouders op en zorgen dat in de pauzes een gezonde snack klaarstaat voor de kinderen (mandarijntjes en stukjes komkommer bijvoorbeeld). We spreken veel sleutelfiguren in Utrecht en daarbuiten: burgemeester Sharon Dijksma, Tweede Kamerleden en het bestuur waar mijn oude school het Christelijk gymnasium Utrecht onder valt. Ook geven we geregeld workshops ‘Inclusief onderwijs’ en ‘Diversiteit en inclusie’. Natuurlijk was het voor mij als geboren en getogen Overvechter logisch om hier te beginnen. Maar ik ben ervan overtuigd dat Durf te Dromen ook werkt voor kinderen in de Bijlmer, Schilderswijk, Charlois, Presikhaaf of Hoogezand-Zuid.”

 

Concept van Durf te Dromen

“Ons programma is bewust heel breed opgezet, omdat ouders soms veel aan hun hoofd hebben, het onderwijssysteem niet zo goed begrijpen en het sociaal-emotionele aspect over het hoofd zien. Wij kunnen een handje helpen bij de opvoeding, zodat zij zich kunnen focussen op allerlei andere urgente zaken.

 

Ons programma telt zes speerpunten:

1. Bijscholing

Betere schoolprestaties vergroten de kansen van onze deelnemers om een diploma te halen en daarna de opleiding en het werk van hun dromen te kunnen doen. We geven les in onder andere rekenen, spelling, woordenschat en Engels. De middelbare scholieren krijgen hulp bij de schoolvakken die ze moeilijk vinden.

2. Talentontwikkeling en sociaal-emotionele ontwikkeling

We leren kinderen allerlei sociale en professionele vaardigheden aan die belangrijk zijn voor hun ontwikkeling: plannen en organiseren, motivatie, omgaan met tegenslagen, discipline, presenteren en debatteren, je netwerk uitbouwen, vreedzaam samenleven. En we besteden aandacht aan gezondheid, zelfvertrouwen, zelfreflectie en sociale media.

3. Ouderbetrokkenheid

Kinderen hebben er baat bij dat ouders betrokken zijn bij wat ze leren. Daarom voeren we met alle ouders intakegesprekken, voortgangs- en eindgesprekken. We betrekken hen bij alles wat we doen, zeker ook bij de thema’s van talentontwikkeling.

4. Beroeps- en sportoriëntatie

We proberen onze deelnemers een beter zicht te bieden op welke beroepen, opleidingen, profielen en studies er bestaan, waaruit ze kunnen kiezen. Advocaat, arts, rechter of leraar, die beroepen kennen ze wel. Maar er zijn meer mogelijkheden; je kunt bijvoorbeeld ook cultureel antropoloog worden. We organiseren geregeld een beroepenmarkt. Ook sporten is belangrijk voor hun algemene ontwikkeling. Wij laten hen zien dat er meer is dan het in deze wijken populaire voetbal of thaiboksen, dat er ook sporten bestaan als korfbal en hockey.

5. Diversiteit en inclusie

We leren kinderen om de ander te respecteren, in z’n waarde te laten en het gevoel te geven dat die er ook bij hoort. Ook als die ander heel anders is dan jij, ook als je het niet eens bent met wat iemand doet of vindt. Niet alleen het Christelijk gymnasium Utrecht is een bubbel, de wijk Overvecht net zo goed. Als je geïnteresseerd bent en nieuwsgierig naar elkaar, kun je je eigen bubbel doorbreken en elkaar leren begrijpen.

6. Community-vorming

Onze deelnemers komen van verschillende scholen, maar ze worden hier steeds meer één groep. Sociaal kapitaal is superbelangrijk, dat ze van elkaar leren en elkaar helpen. Ook onze vrijwilligers komen uit verschillende culturen en leeftijdscategorieën. We leren onderling van elkaar, zo ontstaat een steeds grotere community van mensen die geïnteresseerd zijn in elkaar.”

 

 

 

 

Durf te Dromen is een stichting zonder winstoogmerk. Ze draait op vrijwilligers, die niet betaald worden, maar wel scholing krijgen – en af en toe een teamuitje. Ouders van deelnemers betalen een maandelijkse bijdrage; de gemeenste Utrecht verstrekt subsidie in het kader van haar ambitie ‘perspectief bieden voor de jeugd’. Durf te Dromen sluit aan bij de wijkaanpak ‘Samen voor Overvecht’. Meer weten, een kind aanmelden, zelf vrijwilliger worden of een donatie doen?

stichting-dtd.nl

 

 

Foto’s: Carla Desain